Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

erga aliquem PJ

  • 1 erga

    ergā, praep. [syncop. for e-regā, from ex and root rag-, to reach upward, be upright; cf. ergo, v. Corss. Ausspr. 1, 448 sqq.], over against, opposite to (cf.: adversus, versus, contra, e regione, e contrario).
    I.
    Lit., of locality (ante- and post-classical and rare):

    quae med erga aedes habet,

    i. e. opposite me, Plaut. Truc. 2, 4, 55 (al. modo erga):

    erga regiam,

    App. Dogm. Plat. p. 9, 21.—
    II.
    Trop.: aliquem, more rarely aliquid, of feelings and conduct towards a person.
    A.
    Of friendly feelings, etc. (so mostly in class. lang.):

    erga et in hoc differunt: fere enim erga ad affectum refertur, quasi erga illum benignus: in ad simultatem, quasi in illum sum saevus,

    Charis. p. 208 P.; cf. Prisc. p. 989: ut eodem modo erga amicum affecti simus, [p. 655] quo erga nosmet ipsos... ut nostra in amicos benevolentia illorum erga nos benevolentiae pariter respondeat, Cic. Lael. 16; cf. id. Fin. 1, 20, 68; Plaut. Capt. 2, 3, 47; id. Trin. 3, 1, 18:

    erga aliquem benevolus,

    id. Capt. 2, 2, 100; cf. id. Mil. 4, 6, 15; id. Rud. 5, 3, 33; Cic. de Or. 2, 43, 182; 2, 49, 201; Plaut. Am. 5, 1, 49; id. Cist. 1, 1, 111; cf. Cic. Fam. 1, 9:

    divina bonitas erga homines,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    perpetua erga populum Romanum fides,

    Caes. B. G. 5, 44, 4; cf. id. B. C. 1, 84, 3; 2, 17, 2 et saep.:

    te oro per mei te erga bonitatem patris,

    Plaut. Capt. 2, 1, 48; so,

    te erga,

    Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    med erga,

    Plaut. Capt. 2, 3, 56:

    se erga,

    Ter. Heaut. 1, 2, 15:

    amicum erga,

    Plaut. Trin. 5, 2, 4; cf.

    the following.—Relating to things: cum in universam rem publicam, tum etiam erga meam salutem fide ac benevolentia singulari,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; cf. id. Att. 8, 3, 2; Plin. Pan. 50, 4; Tac. A. 4, 20 al.—
    B.
    Of unfriendly feelings, for the usual contra or adversus, against:

    ne malus item erga me sit, ut illum erga fuit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 4; id. Aul. 4, 10, 62; id. Cas. 3, 4, 27; Ter. Hec. 3, 5, 36; Nep. Alcib. 4, 4:

    odium, quod erga regem susceperant,

    id. Dat. 10 fin.; id. Ham. 4 fin.; id. Hann. 1 fin.; Tac. H. 2, 99; 4, 49; id. A. 2, 2; cf.

    transp.: med erga,

    Plaut. As. 1, 1, 5; id. Capt. 2, 3, 56; id. Ep. 3, 3, 9.—Relating to things:

    res secundae valent commutare naturam, et raro quisquam erga bona sua satis cautus est,

    against his own advantage, Curt. 10, 1, 40.—
    III.
    In post-Aug. authors (esp. in Tacitus) in gen. of every kind of mental relation to a person or thing, to, towards, in respect to:

    anxii erga Sejanum, cujus durior congressus,

    Tac. A. 4, 74:

    erga Germanicos exercitus laudes gratesque,

    id. H. 2, 55 fin.; id. A. 11, 25 fin.:

    prisco erga duces honore,

    id. ib. 3, 74 fin.; cf. Plin. Pan. 55, 3:

    suprema erga memoriam filii sui munera,

    Tac. A. 3, 2; id. H. 1, 20:

    atrociore semper fama erga dominantium exitus,

    id. A. 4, 11; Amm. 16, 10; v. Hand Turs. II. pp. 437-440.

    Lewis & Short latin dictionary > erga

  • 2 erga

    ergā praep. cum acc. [одного корня с vergo ]
    1) около, в области, против (nostram e. aedem Pl)
    e. regiam capitis constitutus Ap — (орган), помещающийся в области головы
    2) в отношении, по отношению к (benignus e. aliquem Pl; invidia e. aliquem T)

    Латинско-русский словарь > erga

  • 3 animatus

    [st1]1 [-] ănĭmātus, a, um: part. passé de animo. - [abcl][b]a - empli d'air. - [abcl]b - animé, vivifié, qui a reçu la vie. - [abcl]c - disposé moralement, (bien ou mal) intentionné. - [abcl]d - animé, courageux, plein de courage, déterminé, échauffé.[/b]    - animatus bene erga aliquem (in aliquem, circa aliquem): bien disposé à l'égard de qqn.    - animatus in necem alicujus, Macr S. 1, 11: disposé à tuer qqn.    - animatus facere, Plaut.: disposé à faire.    - animatus probe, Plaut.: plein de courage.    - infirme animatus, Cic.: faiblement déterminé, indécis. [st1]2 [-] ănĭmātŭs, ūs, m.: souffle vital, vie.    - animatu carere, Plin.: manquer de vie, être inanimé.
    * * *
    [st1]1 [-] ănĭmātus, a, um: part. passé de animo. - [abcl][b]a - empli d'air. - [abcl]b - animé, vivifié, qui a reçu la vie. - [abcl]c - disposé moralement, (bien ou mal) intentionné. - [abcl]d - animé, courageux, plein de courage, déterminé, échauffé.[/b]    - animatus bene erga aliquem (in aliquem, circa aliquem): bien disposé à l'égard de qqn.    - animatus in necem alicujus, Macr S. 1, 11: disposé à tuer qqn.    - animatus facere, Plaut.: disposé à faire.    - animatus probe, Plaut.: plein de courage.    - infirme animatus, Cic.: faiblement déterminé, indécis. [st1]2 [-] ănĭmātŭs, ūs, m.: souffle vital, vie.    - animatu carere, Plin.: manquer de vie, être inanimé.
    * * *
    I.
        Animatus, pen. prod. Participium. Cic. Qui ha ame et vie.
    II.
        Animatus, penul. prod. Nomen. Affectionné, soit en bien, soit en mal, Qui ha le vouloir, la fantasie, et le courage, Entalenté.
    \
        Infirme animatus. Cic. Qui n'ha pas grand courage.
    \
        Animatus erga vel in aliquem. Cic. Qui porte volunté bonne, ou mauvaise envers aucun, Bien ou mal entalenté envers aucun.
    \
        Male animatus erga aliquem. Sueto. Qui luy porte mauvais vouloir, Mal affecté à luy, Mal entalenté contre luy.
    \
        Si quid animatus est facere. Plaut. S'il ha vouloir de faire quelque chose, S'il ha talent, ou S'il est entalenté de faire, etc.

    Dictionarium latinogallicum > animatus

  • 4 obsequium

    obsĕquĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] complaisance, condescendance, déférence. [st2]2 [-] obéissance, soumission, docilité. [st2]3 [-] action de céder, action de se laisser aller, action de suivre. [st2]4 [-] action de ménager, ménagement.    - obsequium erga aliquem (in aliquem): condescendance à l'égard de qqn.    - jurare in obsequium alicujus: prêter serment de fidélité à qqn.    - obsequium erga aliquem exuere, Tac. A. 3, 12: refuser d'obéir à qqn.    - ventris obsequium, Hor. S. 2, 7, 104: voracité.    - obsequium aquarum, Ov.: le courant de l'eau.
    * * *
    obsĕquĭum, ĭi, n. [st2]1 [-] complaisance, condescendance, déférence. [st2]2 [-] obéissance, soumission, docilité. [st2]3 [-] action de céder, action de se laisser aller, action de suivre. [st2]4 [-] action de ménager, ménagement.    - obsequium erga aliquem (in aliquem): condescendance à l'égard de qqn.    - jurare in obsequium alicujus: prêter serment de fidélité à qqn.    - obsequium erga aliquem exuere, Tac. A. 3, 12: refuser d'obéir à qqn.    - ventris obsequium, Hor. S. 2, 7, 104: voracité.    - obsequium aquarum, Ov.: le courant de l'eau.
    * * *
        Obsequium, obsequii. Teren. Plaisir et service.
    \
        Obsequium et indulgentia corporis. Cic. Souffrance et permission au corps d'avoir touts ses plaisirs, Delicat traictement du corps.
    \
        Obsequium ventris mihi perniciosius est. Horat. Le delicat traictement de viandes m'est dommageable, Le plaisir de mon ventre, etc.
    \
        Anceps obsequium. Pers. Quand on ne scait auquel des deux on doibt obeir.
    \
        Grande obsequium ferre. Ouid. Recevoir un grand service, Quand quelqu'un nous fait un grand plaisir.
    \
        Ad obsequium redigere. Sueton. Faire faire joug, Faire obeir, Rendre obeissant.
    \
        Obsequium animo sumere. Plaut. Vivre à son plaisir.

    Dictionarium latinogallicum > obsequium

  • 5 amor

    [st1]1 [-] amor, amoris, m.: - [abcl][b]a - amour, tendresse, affection. - [abcl]b - amour, la personne aimée. - [abcl]c - passion, désir, envie.[/b]    - amos, arch. Plaut.: c. amor.    - amor quem erga te habeo, Cic.: l'amour que j'ai pour toi.    - meus erga te amor (amor in te meus), Cic.: mon amour pour toi.    - amor patriae (in patriam): amour pour la patrie.    - amor multitudinis: l’amour de la foule.    - amor sui: l'amour-propre, l'égoïsme.    - amore nostri laboramus, Sen.: l'amour-propre est notre maladie.    - respondere in amore, Cic.: rendre amour pour amour.    - amore ardere (flagrare), Cic.: brûler d'amour.    - amore captus, Cic.: épris d'amour.    - amori operam dare, Ter.: se consacrer à l'amour (faire l'amour).    - amori indulgere, Ov.: se consacrer à l'amour.    - in amore esse: être aimé.    - esse alicui in amore: être aimé de qqn.    - habere aliquem in amore: avoir de l'affection pour qqn.    - Numphae, amor noster, Virg.: ô Nymphes, mes amours.    - tui amores, Plaut.: tes amours (celui que tu aimes).    - amor habendi, Ov.: avarice.    - amor laudis: la passion de la gloire.    - amor edendi, Lucr.: l'envie de manger, l'appétit. [st1]2 [-] Amŏr, ōris, m.: l'Amour (= Cupidon, fils de Vénus).    - omnia vincit Amor: et nos cedamus Amori, Virg. B. 10: l'Amour vient à bout de tout: nous aussi, cédons à l'Amour!    - non nihil aspersus gaudet Amor lacrimis, Prop.: l'Amour aime bien que l'on répande quelques larmes.
    * * *
    [st1]1 [-] amor, amoris, m.: - [abcl][b]a - amour, tendresse, affection. - [abcl]b - amour, la personne aimée. - [abcl]c - passion, désir, envie.[/b]    - amos, arch. Plaut.: c. amor.    - amor quem erga te habeo, Cic.: l'amour que j'ai pour toi.    - meus erga te amor (amor in te meus), Cic.: mon amour pour toi.    - amor patriae (in patriam): amour pour la patrie.    - amor multitudinis: l’amour de la foule.    - amor sui: l'amour-propre, l'égoïsme.    - amore nostri laboramus, Sen.: l'amour-propre est notre maladie.    - respondere in amore, Cic.: rendre amour pour amour.    - amore ardere (flagrare), Cic.: brûler d'amour.    - amore captus, Cic.: épris d'amour.    - amori operam dare, Ter.: se consacrer à l'amour (faire l'amour).    - amori indulgere, Ov.: se consacrer à l'amour.    - in amore esse: être aimé.    - esse alicui in amore: être aimé de qqn.    - habere aliquem in amore: avoir de l'affection pour qqn.    - Numphae, amor noster, Virg.: ô Nymphes, mes amours.    - tui amores, Plaut.: tes amours (celui que tu aimes).    - amor habendi, Ov.: avarice.    - amor laudis: la passion de la gloire.    - amor edendi, Lucr.: l'envie de manger, l'appétit. [st1]2 [-] Amŏr, ōris, m.: l'Amour (= Cupidon, fils de Vénus).    - omnia vincit Amor: et nos cedamus Amori, Virg. B. 10: l'Amour vient à bout de tout: nous aussi, cédons à l'Amour!    - non nihil aspersus gaudet Amor lacrimis, Prop.: l'Amour aime bien que l'on répande quelques larmes.
    * * *
        Amor, amoris, m. g. Amour, Grace.
    \
        Amor acer. Ouid. Vehement.
    \
        Aduena. Ouid. L'amour d'un estrangier.
    \
        Caecus. Claud. Qui aveugle.
    \
        Non dubitatus. Ouid. Certain.
    \
        Impotens. Catul. Impatient, qui n'est point maistre de soymesme.
    \
        Longus. Virg. De longue duree.
    \
        Sterilis. Ouid. Quand on ne peult jouir de ce qu'on aime.
    \
        Amor, Convoitise, Cupidité, Ardant desir.
    \
        Abiicere amorem ab aliquo. Cic. Ne le plus aimer, en oster son amour.
    \
        AEquare amorem. Virg. Aimer de pareille affection, ou autant qu'on nous aime.
    \
        Accedere nihil potest ad amorem. Cic. L'amour ne scauroit estre plus grand.
    \
        Adolescit amor. Ouid. S'augmente et accroist.
    \
        Amplecti amore. Cic. Aimer.
    \
        Appetit me amor. PLaut. M'assault.
    \
        In amore astrictum esse. Lucret. Estre lié en amour.
    \
        Amore attenuatus. Ouid. Extenué.
    \
        Bibere amorem. Virg. Devenir amoureux petit à petit.
    \
        Caelare amorem. Ouid. Tenir secret.
    \
        Cernere amorem. Terent. Congnoistre evidemment.
    \
        Commendo amores meos tibi. Catul. Je te recommande.
    \
        Committere amores alicui. Ouid. Reveler.
    \
        Concedere amorem alicui. Ouid. Permettre qu'il aime.
    \
        Concinnat amorem consuetudo. Lucret. Familiere conversation et hantise fait l'amour.
    \
        Conferre amorem. Plaut. Mettre son amour.
    \
        Amori ludum dare. Horat. Se donner du passetemps d'amours, Aimer à son plaisir.
    \
        In amore esse alicui. Cicero. Estre fort aimé d'aucun, Luy estre trescher et tresaimé.
    \
        Excitare mirabiles amores. Cic. Esmouvoir.
    \
        Exponere amores. Ouid. Raconter.
    \
        Extitit tanto in me amore frater, vt, etc. Cic. S'est monstré tant mon ami.
    \
        Facere amorem. Ouid. Faire, Causer.
    \
        Fallere amorem infandum. Virg. Destourner, Divertir par penser à autre chose.
    \
        Turpissimorum amorum foedera quotidie ferire. Cicero. Faire touts les jours nouvelles alliances d'amours vilaines.
    \
        Fraenare amores. Senec. Reprimer, Refrener.
    \
        Habere amorem in vel erga aliquem. Cic. Aimer aucun.
    \
        Iaci in plagas amoris. Lucret. Dedens les rets et filets, Estre surprins d'amour.
    \
        Ignescit amor. Columel. S'enflambe.
    \
        Indulgere amori. Ouid. Aimer.
    \
        Mentiri amorem. Ouid. Contrefaire, Faindre.
    \
        Missum facere amorem. Plaut. Delaisser.
    \
        Modus nullus adest amori. Virg. Il n'y a moyen ne mesure.
    \
        Perspectus mihi amor. Cic. Congneu, Experimenté.
    \
        Potiri amore. Ouid. Jouir de ses amours.
    \
        Praestare amorem verum. Ouid. Se monstrer vray ami.
    \
        Respondere alicui in amore. Cic. Aimer autant qu'on nous aime, Aimer reciproquement.
    \
        Soluere amores cantibus. Tibul. Dissouldre, ou rompre par enchantements.
    \
        Vsa amoribus dementer. Ouid. Qui s'est folement portee en amours.

    Dictionarium latinogallicum > amor

  • 6 beneficium

    bĕnĕfĭcĭum, ĭi, n.    - la forme benificium se trouve dans des inscriptions et chez certains auteurs, par ex. Sall. C. 9, 5 ; 31, 7 ; 54, 2. [st1]1 [-] bienfait, service, faveur.    - monumentum scelerum, non beneficiorum, Cic. Verr. 4, 139: un monument qui rappelait des crimes, non des services rendus.    - accipere beneficium, Cic. Off. 1, 56, etc.: recevoir un bienfait.    - dare, reddere beneficium, Off. 1, 48: accorder, rendre un bienfait.    - apud aliquem beneficium ponere, Cic. Fam. 13, 26, 4 (13, 54) ; beneficium collocare, Off. 2, 71, etc.: placer un bienfait sur qqn, obliger qqn.    - in aliquem beneficium conferre, Cic. Off. 1, 45: rendre un service à qqn, obliger qqn.    - aliquem beneficio obligare, Cic. Q. 3, 1, 16: lier qqn par un bienfait.    - beneficio adligari, Cic. Planc. 81: être lié par un bienfait.    - beneficio complecti, Cic. Planc. 82: s'attacher qqn par des bienfaits.    - beneficiis quam plurimos adficere, Cic. Off. 2, 63: rendre au plus grand nombre de personnes qu'il se pourra des services.    - beneficio alicujus uti, Cic. Att. 15, 10 (15, 12, 1): accepter les bienfaits (les services) de qqn, profiter des faveurs de qqn.    - beneficium erga aliquem Cic. Cul. 7, etc., in aliquem Cic. Flacc. 25, etc.: bienfait (service) à l'égard de qqn.    - in beneficio aliquid petere, Cic. Verr. 3, 44: demander qqch à titre de faveur.    - hoc vix ab Apronio in summo beneficio impetratum est, Cic. Verr. 3, 115: on l'obtint à peine d'Apronius comme une insigne faveur.    - meo beneficio, Cic. Cat. 2, 18: grâce à moi.    - beneficio populi Romani, Cic. Verr. 5, 163: par la faveur du peuple romain.    - anuli beneficio, Cic. Off. 3, 38: à la faveur de l'anneau (grâce à l'anneau).    - beneficio sortium, Caes. BG. 1, 53, 7: grâce aux sorts. [st1]2 [-] [officielt] faveur, distinction.    - beneficium populi Romani, Cic. Mur. 2: la faveur du peuple romain [= le consulat].    - summis populi beneficiis usus, Cic. Par. 38: ayant obtenu les plus hautes faveurs du peuple.    - conservate populi Romani beneficium, reddite rei publicae consulem, Cic. Mur. 90: ne détruisez pas l'effet de la faveur du peuple romain, rendez à la république son consul.    - cooptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur, Cic. Lael. 96: au droit des collèges sacerdotaux de se compléter par cooptation se substituait la nomination par la faveur du peuple.    - beneficia petere, Cic. Off. 2, 67, solliciter les faveurs (les places).    - commeatus a senatu peti solitos beneficii sui fecit, Suet. Claud. 23: il fit dépendre de sa faveur l'octroi des congés, qu'on demandait d'habitude au sénat. [st1]3 [-] faveurs, gratifications, avancement.    - in beneficiis ad aerarium delatus est, Cic. Arch. 11: au titre des gratifications, son nom fut envoyé au trésor. --- cf. Fam. 5, 20, 6.    - huic ego neque tribunatum neque praefecturam neque ullius beneficii certum nomen peto, Cic. Fam. 7, 5, 3: ce que je te demande pour lui, ce n'est ni un grade de tribun militaire ni un commandement ni aucune faveur spécifiée. [st1]4 [-] faveur, privilège.    - liber beneficiorum ou beneficium: le livre des gratifications impériales (livre où étaient enregistrées les concessions des terres du domaine public). --- Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.    - beneficium anulorum, Dig. 48, 7, 42: privilèges de l'ordre équestre. --- Dig. 3, 3, 18; 29, 1, 3.    - beneficium liberorum: exemption accordée à ceux qui avaient un certain nombre d'enfants. --- Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.
    * * *
    bĕnĕfĭcĭum, ĭi, n.    - la forme benificium se trouve dans des inscriptions et chez certains auteurs, par ex. Sall. C. 9, 5 ; 31, 7 ; 54, 2. [st1]1 [-] bienfait, service, faveur.    - monumentum scelerum, non beneficiorum, Cic. Verr. 4, 139: un monument qui rappelait des crimes, non des services rendus.    - accipere beneficium, Cic. Off. 1, 56, etc.: recevoir un bienfait.    - dare, reddere beneficium, Off. 1, 48: accorder, rendre un bienfait.    - apud aliquem beneficium ponere, Cic. Fam. 13, 26, 4 (13, 54) ; beneficium collocare, Off. 2, 71, etc.: placer un bienfait sur qqn, obliger qqn.    - in aliquem beneficium conferre, Cic. Off. 1, 45: rendre un service à qqn, obliger qqn.    - aliquem beneficio obligare, Cic. Q. 3, 1, 16: lier qqn par un bienfait.    - beneficio adligari, Cic. Planc. 81: être lié par un bienfait.    - beneficio complecti, Cic. Planc. 82: s'attacher qqn par des bienfaits.    - beneficiis quam plurimos adficere, Cic. Off. 2, 63: rendre au plus grand nombre de personnes qu'il se pourra des services.    - beneficio alicujus uti, Cic. Att. 15, 10 (15, 12, 1): accepter les bienfaits (les services) de qqn, profiter des faveurs de qqn.    - beneficium erga aliquem Cic. Cul. 7, etc., in aliquem Cic. Flacc. 25, etc.: bienfait (service) à l'égard de qqn.    - in beneficio aliquid petere, Cic. Verr. 3, 44: demander qqch à titre de faveur.    - hoc vix ab Apronio in summo beneficio impetratum est, Cic. Verr. 3, 115: on l'obtint à peine d'Apronius comme une insigne faveur.    - meo beneficio, Cic. Cat. 2, 18: grâce à moi.    - beneficio populi Romani, Cic. Verr. 5, 163: par la faveur du peuple romain.    - anuli beneficio, Cic. Off. 3, 38: à la faveur de l'anneau (grâce à l'anneau).    - beneficio sortium, Caes. BG. 1, 53, 7: grâce aux sorts. [st1]2 [-] [officielt] faveur, distinction.    - beneficium populi Romani, Cic. Mur. 2: la faveur du peuple romain [= le consulat].    - summis populi beneficiis usus, Cic. Par. 38: ayant obtenu les plus hautes faveurs du peuple.    - conservate populi Romani beneficium, reddite rei publicae consulem, Cic. Mur. 90: ne détruisez pas l'effet de la faveur du peuple romain, rendez à la république son consul.    - cooptatio collegiorum ad populi beneficium transferebatur, Cic. Lael. 96: au droit des collèges sacerdotaux de se compléter par cooptation se substituait la nomination par la faveur du peuple.    - beneficia petere, Cic. Off. 2, 67, solliciter les faveurs (les places).    - commeatus a senatu peti solitos beneficii sui fecit, Suet. Claud. 23: il fit dépendre de sa faveur l'octroi des congés, qu'on demandait d'habitude au sénat. [st1]3 [-] faveurs, gratifications, avancement.    - in beneficiis ad aerarium delatus est, Cic. Arch. 11: au titre des gratifications, son nom fut envoyé au trésor. --- cf. Fam. 5, 20, 6.    - huic ego neque tribunatum neque praefecturam neque ullius beneficii certum nomen peto, Cic. Fam. 7, 5, 3: ce que je te demande pour lui, ce n'est ni un grade de tribun militaire ni un commandement ni aucune faveur spécifiée. [st1]4 [-] faveur, privilège.    - liber beneficiorum ou beneficium: le livre des gratifications impériales (livre où étaient enregistrées les concessions des terres du domaine public). --- Hyg. Limit. Const. p. 193 Goes.; Arcad. ib. p. 260.    - beneficium anulorum, Dig. 48, 7, 42: privilèges de l'ordre équestre. --- Dig. 3, 3, 18; 29, 1, 3.    - beneficium liberorum: exemption accordée à ceux qui avaient un certain nombre d'enfants. --- Suet. Claud. 15; Dig. 49, 8, 1, § 2.
    * * *
        Beneficium. Terent. Un bienfaict, Plaisir, Grace, Gratuité, Benefice, Octroy.
    \
        Accipere beneficium. Terent. Recevoir un plaisir, ou bienfaict.
    \
        Afficere aliquem beneficio. Cic. Faire un plaisir à quelcun.
    \
        Beneficium bene collocare. Cic. Faire plaisir à un homme qui le vault, et qui n'est point ingrat.
    \
        Beneficia alicuius comedere. Cic. Despendre et manger les dons et les biens qu'on a receu d'aucun.
    \
        Complecti aliquem beneficio. Cic. Luy faire plaisir, ou quelque bien.
    \
        Conferre beneficium in aliquem. Cic. Luy faire plaisir.
    \
        Dare beneficium, pro Conferre. Cic. Faire plaisir.
    \
        Magna mihi debebat beneficia. Caelius Ciceroni. Il estoit fort tenu à moy pour plusieurs grands plaisirs que je luy avoye faicts.
    \
        Beneficii sui rem aliquam facere. Suet. Commeatus a Senatu peti solitos beneficii sui fecit. Il en retint à soy le don.
    \
        Habere beneficium ab aliquo. Cic. Recevoir plaisir ou bienfaict d'aucun.
    \
        Parere sibi beneficium. Terent. Vt solidum parerem hoc mihi beneficium. A fin d'acquerir le loz d'avoir faict un plaisir entier.
    \
        In loco beneficii petere aliquid. Cic. Requerir aucun d'un plaisir.
    \
        Beneficium ponere apud aliquem. Cic. Faire plaisir à un homme qui le vault, et le scaura bien rendre, qui le revauldra.
    \
        Reddere beneficium. Quintil. Rendre le plaisir, Revaloir à aucun le bienfaict ou plaisir que nous avons receu de luy.
    \
        Soluere beneficium. Cic. Rendre le plaisir.
    \
        Tribuere beneficium. Cic. Faire plaisir.
    \
        Tueri suum beneficium. Cic. Entretenir.
    \
        Vti peruerse Dei beneficio. Cic. Abuser des dons et graces de Dieu.
    \
        Meo beneficio. Cic. Par mon moyen, Par l'amour de moy.

    Dictionarium latinogallicum > beneficium

  • 7 gratus

    [st1]1 [-] grātus, a, um: a - qui a de la grâce, gracieux, agréable, charmant, aimable, délicieux.    - grata Venus, Hor.: la gracieuse Vénus.    - solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. O. 1: l'âpre hiver s'adoucit à l'agréable retour du printemps et du Favonius.    - ego gratiora dictu alia esse scio, Liv. 3: je sais qu'il y a d'autres choses plus agréables à dire.    - gratum id multitudini spectaculum fuit, submissa sibi esse imperii insignia, Liv. 2: ce fut un spectacle bien doux pour la multitude de voir qu'on abaissait les insignes du pouvoir devant elle.    - gratus locus, Hor. Ep. 2, 2, 46: charmant endroit. b - agréable, bienvenu, qui reçoit bon accueil.    - nihil erat quod aut patri gratius aut sibi jucundius facere posset, Cic. Amer 51: il ne pouvait rien faire qui fût ou plus agréable à son père ou plus attrayant pour lui-même.    - (amor tuus mihi est) gratus et optatus, dicerem jucundus nisi... Cic. Fam. 5, 15, 1: (ce témoignage de ton amitié) est le bienvenu et comble mes voeux, je dirais qu'il me cause du plaisir, si [ce mot n'était à jamais perdu pour moi].    - aliquid gratum acceptumque habere, Cic. Tusc. 5, 45: tenir une chose pour agréable et bien venue.    - homines immolare diis immortalibus gratissimum esse duxerunt, Cic. Rep. 3, 15: ils crurent que les sacrifices humains étaient très agréables aux dieux.    - eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod... Cic. Rep. 2, 59: et les vertus politiques de chacun trouvaient d'autant meilleur accueil que...    - gratum est quod volunt, Cic. Br. 68: applaudissons à leur intention.    - gratus conviva, Hor. S. 2, 2, 119: convive bienvenu.    - gratus Alexandro regi fuit Choerilus, Hor. Ep. 2, 1, 232: Choerilus trouva bon accueil auprès du roi Alexandre.    - classis non amicorum, sed gratorum, Suet. Tib. 46: la classe non des amis, mais des bienvenus. c - accepté avec reconnaissance, accueilli avec faveur, cher, précieux, dont on a de la gratitude.    - ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est, Cic. Att. 3, 24, 2: cette vérité, même si elle n'est pas attrayante, ne laisse pas de m'être précieuse.    - ejus officia jucundiora saepe mihi fuerunt, numquam tamen gratiora, Cic. Fam. 4, 6, 1: ses services m'ont souvent causé plus de plaisir, mais jamais ils ne m'ont été plus chers.    - quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit, Cic. Fam. 10, 3, 1: tous ces renseignements m'ont causé du plaisir, le dernier, je l'ai même reçu avec gratitude.    - facere alicui gratum, gratissimum, pergratum: faire plaisir à qqn (le plus grand, un très grand plaisir), obliger qqn beaucoup.    - ferrum, auro etiam gratius inter bella, Plin.: le fer, encore plus en faveur que l'or dans les combats.    - sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, Plin. 26: il était plus agréable de s'asseoir sur les bancs d'une école que de parcourir les lieux déserts.    - feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus, Cic. Rep. 1: tu nous feras plaisir à tous en nous expliquant ce que tu penses de la république.    - Hephaestio gratissimus sibi, V.-Max: Héphestion, son favori.    - grata in vulgus lex, Cic.: loi appréciée du peuple.    - hedera est gratissima Baccho, Ov. F. 3: le lierre est l'arbre favori de Bacchus.    - multitudini gratior fuit quam patribus, Liv. 1: il fut plus cher au peuple qu'aux sénateurs. d - reconnaissant.    - gratissimus hominum, Cic. Fam. 5, 11, 1: le plus reconnaissant des hommes. --- cf. Cic. Leg. 1, 49 ; Fam. 10, 19, 1, etc.    - gratum se praebere alicui, Cic. Planc. 91: se montrer reconnaissant à qqn.    - gratus erga aliquem, Cic. Fam. 5, 5, 2, etc.: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquem, Cic. Planc. 77: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquo, Cic. Fam. 3, 8, 3: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus pro aliqua re, Sall. H. 2, 47, 5: reconnaissant pour qqch.    - grato animo, Cic. Br. 5: avec reconnaissance.    - gratissimo animo, gratissimis animis [pluralité] Cic. Sull. 72; Phil. 4, 3: avec la plus grande reconnaissance.    - gratissima memoria omnium civium, Cic. Phil. 10, 7: le souvenir si reconnaissant de tous les citoyens.    - grata manu, Hor. Ep. 1, 11, 23: d'une main reconnaissante. e - accueilli avec reconnaissance, qui mérite de la reconnaissance.    - gratum facere alicui: faire plaisir à qqn.    - gratissimum facere alicui: faire très grand plaisir à qqn.    - filiola tua gratum mihi fecit quod tibi diligenter mandavit ut mihi salutem adscriberes, Cic. Att. 6: ta chère petite fille m'a fait plaisir: elle t'a vivement recommandé de me saluer de sa part.    - si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum, Caes. BG. 1 (sub. inf.): s’il le tue, il fera plaisir à bien des nobles.    - per... gratus (avec tmèse) = pergratus.    - quod ad me scribis, per mihi gratum est: je suis ravi de ce que tu m'écris.    - opinione tua gratius est mihi, Cic.: cela m'est plus agréable que tu ne le penses.    - id mihi gratius est quam quidquam: cela m'est plus agréable que quoi que ce soit. [st1]2 [-] Grātus, i, m.: surnom romain. --- Tac. An. 15, 50.
    * * *
    [st1]1 [-] grātus, a, um: a - qui a de la grâce, gracieux, agréable, charmant, aimable, délicieux.    - grata Venus, Hor.: la gracieuse Vénus.    - solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. O. 1: l'âpre hiver s'adoucit à l'agréable retour du printemps et du Favonius.    - ego gratiora dictu alia esse scio, Liv. 3: je sais qu'il y a d'autres choses plus agréables à dire.    - gratum id multitudini spectaculum fuit, submissa sibi esse imperii insignia, Liv. 2: ce fut un spectacle bien doux pour la multitude de voir qu'on abaissait les insignes du pouvoir devant elle.    - gratus locus, Hor. Ep. 2, 2, 46: charmant endroit. b - agréable, bienvenu, qui reçoit bon accueil.    - nihil erat quod aut patri gratius aut sibi jucundius facere posset, Cic. Amer 51: il ne pouvait rien faire qui fût ou plus agréable à son père ou plus attrayant pour lui-même.    - (amor tuus mihi est) gratus et optatus, dicerem jucundus nisi... Cic. Fam. 5, 15, 1: (ce témoignage de ton amitié) est le bienvenu et comble mes voeux, je dirais qu'il me cause du plaisir, si [ce mot n'était à jamais perdu pour moi].    - aliquid gratum acceptumque habere, Cic. Tusc. 5, 45: tenir une chose pour agréable et bien venue.    - homines immolare diis immortalibus gratissimum esse duxerunt, Cic. Rep. 3, 15: ils crurent que les sacrifices humains étaient très agréables aux dieux.    - eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod... Cic. Rep. 2, 59: et les vertus politiques de chacun trouvaient d'autant meilleur accueil que...    - gratum est quod volunt, Cic. Br. 68: applaudissons à leur intention.    - gratus conviva, Hor. S. 2, 2, 119: convive bienvenu.    - gratus Alexandro regi fuit Choerilus, Hor. Ep. 2, 1, 232: Choerilus trouva bon accueil auprès du roi Alexandre.    - classis non amicorum, sed gratorum, Suet. Tib. 46: la classe non des amis, mais des bienvenus. c - accepté avec reconnaissance, accueilli avec faveur, cher, précieux, dont on a de la gratitude.    - ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est, Cic. Att. 3, 24, 2: cette vérité, même si elle n'est pas attrayante, ne laisse pas de m'être précieuse.    - ejus officia jucundiora saepe mihi fuerunt, numquam tamen gratiora, Cic. Fam. 4, 6, 1: ses services m'ont souvent causé plus de plaisir, mais jamais ils ne m'ont été plus chers.    - quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit, Cic. Fam. 10, 3, 1: tous ces renseignements m'ont causé du plaisir, le dernier, je l'ai même reçu avec gratitude.    - facere alicui gratum, gratissimum, pergratum: faire plaisir à qqn (le plus grand, un très grand plaisir), obliger qqn beaucoup.    - ferrum, auro etiam gratius inter bella, Plin.: le fer, encore plus en faveur que l'or dans les combats.    - sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, Plin. 26: il était plus agréable de s'asseoir sur les bancs d'une école que de parcourir les lieux déserts.    - feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus, Cic. Rep. 1: tu nous feras plaisir à tous en nous expliquant ce que tu penses de la république.    - Hephaestio gratissimus sibi, V.-Max: Héphestion, son favori.    - grata in vulgus lex, Cic.: loi appréciée du peuple.    - hedera est gratissima Baccho, Ov. F. 3: le lierre est l'arbre favori de Bacchus.    - multitudini gratior fuit quam patribus, Liv. 1: il fut plus cher au peuple qu'aux sénateurs. d - reconnaissant.    - gratissimus hominum, Cic. Fam. 5, 11, 1: le plus reconnaissant des hommes. --- cf. Cic. Leg. 1, 49 ; Fam. 10, 19, 1, etc.    - gratum se praebere alicui, Cic. Planc. 91: se montrer reconnaissant à qqn.    - gratus erga aliquem, Cic. Fam. 5, 5, 2, etc.: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquem, Cic. Planc. 77: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus in aliquo, Cic. Fam. 3, 8, 3: reconnaissant envers qqn, à propos de qqn.    - gratus pro aliqua re, Sall. H. 2, 47, 5: reconnaissant pour qqch.    - grato animo, Cic. Br. 5: avec reconnaissance.    - gratissimo animo, gratissimis animis [pluralité] Cic. Sull. 72; Phil. 4, 3: avec la plus grande reconnaissance.    - gratissima memoria omnium civium, Cic. Phil. 10, 7: le souvenir si reconnaissant de tous les citoyens.    - grata manu, Hor. Ep. 1, 11, 23: d'une main reconnaissante. e - accueilli avec reconnaissance, qui mérite de la reconnaissance.    - gratum facere alicui: faire plaisir à qqn.    - gratissimum facere alicui: faire très grand plaisir à qqn.    - filiola tua gratum mihi fecit quod tibi diligenter mandavit ut mihi salutem adscriberes, Cic. Att. 6: ta chère petite fille m'a fait plaisir: elle t'a vivement recommandé de me saluer de sa part.    - si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum, Caes. BG. 1 (sub. inf.): s’il le tue, il fera plaisir à bien des nobles.    - per... gratus (avec tmèse) = pergratus.    - quod ad me scribis, per mihi gratum est: je suis ravi de ce que tu m'écris.    - opinione tua gratius est mihi, Cic.: cela m'est plus agréable que tu ne le penses.    - id mihi gratius est quam quidquam: cela m'est plus agréable que quoi que ce soit. [st1]2 [-] Grātus, i, m.: surnom romain. --- Tac. An. 15, 50.
    * * *
        Gratus, Adiectiuum. Terent. Bien recongnoissant le plaisir qu'on luy a faict, et qui en scait gré.
    \
        Gratus erga aliquem. Plin. Recongnoissant le plaisir qu'il a receu de luy.
    \
        Gratus. Cic. Aggreable, Qui nous aggree.
    \
        In vulgus gratus. Tacit. Aggreable au commun, au peuple.
    \
        Gratum odore iucundo ladanum. Plin. Plaisant pour la doulce odeur et senteur qu'il ha.
    \
        Gratum in cibo. Plin. Savoureux, De plaisant manger.
    \
        Si hunc iuueris, gratissimum mihi feceris. Cic. Tu feras chose à moy fort aggreable, Cela m'aggreera fort.

    Dictionarium latinogallicum > gratus

  • 8 Pietas

    1.
    pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.
    I.
    Lit.
    A.
    With respect to the gods, piety:

    est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;

    una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,

    id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:

    deos placatos pietas efficiet et sanctitas,

    id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:

    senex fretus pietate deum,

    Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—
    2.
    Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;

    freq.),

    Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—
    B.
    With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:

    patrem tuom si percoles per pietatem,

    dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,

    Cic. Part. 22, 78:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?

    id. Planc. 33, 80:

    justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,

    id. Rep. 6, 15, 15; cf.:

    pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,

    id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:

    pietas in matrem,

    id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:

    mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,

    Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.

    v. 99: felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480:

    solemnia pietatis,

    the last offices, Tac. Agr. 7:

    egregium narras mirā pietate parentem,

    Cat. 66, 29:

    pietas erga aliquem,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    in aliquem,

    id. ib. 1, 9, 1:

    hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,

    id. ib. 6, 20, 2:

    nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,

    to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:

    militiae,

    Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):

    neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,

    Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:

    scelus est pietas in conjuge Tereo,

    Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—
    II.
    Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Justice:

    at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,

    Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:

    summa deum pietas,

    Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—
    B.
    Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:

    permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,

    Suet. Dom. 11:

    senatus,

    Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:

    mea pietas,

    my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—
    III.
    Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.
    2.
    Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—
    II.
    Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—
    III.
    Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129.

    Lewis & Short latin dictionary > Pietas

  • 9 pietas

    1.
    pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.
    I.
    Lit.
    A.
    With respect to the gods, piety:

    est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;

    una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,

    id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:

    deos placatos pietas efficiet et sanctitas,

    id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:

    senex fretus pietate deum,

    Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—
    2.
    Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;

    freq.),

    Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—
    B.
    With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:

    patrem tuom si percoles per pietatem,

    dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:

    justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,

    Cic. Part. 22, 78:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?

    id. Planc. 33, 80:

    justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,

    id. Rep. 6, 15, 15; cf.:

    pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,

    id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:

    pietas in matrem,

    id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:

    mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,

    Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.

    v. 99: felix nati pietate,

    Verg. A. 3, 480:

    solemnia pietatis,

    the last offices, Tac. Agr. 7:

    egregium narras mirā pietate parentem,

    Cat. 66, 29:

    pietas erga aliquem,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    in aliquem,

    id. ib. 1, 9, 1:

    hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,

    id. ib. 6, 20, 2:

    nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,

    to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:

    militiae,

    Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):

    neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,

    Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:

    scelus est pietas in conjuge Tereo,

    Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—
    II.
    Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Justice:

    at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,

    Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:

    summa deum pietas,

    Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—
    B.
    Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:

    permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,

    Suet. Dom. 11:

    senatus,

    Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:

    mea pietas,

    my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—
    III.
    Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.
    2.
    Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—
    II.
    Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—
    III.
    Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129.

    Lewis & Short latin dictionary > pietas

  • 10 benignus

    bĕnignus, a, um (contr. pour *benigenus) [bonus + genus] [st1]1 [-] bon, bienveillant, amical.    - comes benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur, Cic. Balb. 36: on appelle comes (obligeants), les hommes bienveillants, complaisants, agréables.    - homines benigno vultu ac sermone, Liv. 28, 26, 6: des hommes ayant un air et des propos bienveillants.    - benignus alicui, Plaut. Pers. 583, etc. ; Hor. O. 3, 29, 52: bienveillant à l'égard de qqn.    - benignus erga aliquem, Plaut. Mil. 1230: bienveillant à l'égard de qqn.    - benignus adversus aliquem, Sen. Ep. 120, 10: bienveillant à l'égard de qqn. [st1]2 [-] bienfaisant, libéral, généreux.    - qui benigniores esse volunt quam res patitur, Cic. Off. 1, 44: ceux qui veulent être plus généreux que leurs moyens ne le permettent.    - fortuna... nunc mihi, nunc alii benigna, Hor. O. 3, 29, 52: la fortune est libérale tantôt pour moi, tantôt pour un autre.    - ego dum illo licitumst usa sum benigno et lepido et comi, Ter. Hec. 837: tant que cela lui a été permis, j'ai trouvé en lui un homme généreux, charmant, aimable.    - poét. vini somnique benignus, Hor. S. 2, 3, 3: trop ami du vin et du sommeil. [st1]3 [-] poét. = faustus: favorable, propice.    - Stat. S. 5, 1, 108; id. Th. 10, 216. [st1]4 [-] qui produit généreusement, riche, abondant, fécond.    - ingeni benigna vena, Hor. O. 2, 18, 10: une veine généreuse de talent.    - benigna materia gratias agendi, Liv. 42, 38, 6: abondante matière de remerciements.    - terra benigna, Tib. 3, 3, 3: terre fertile. --- Ov. Am. 1, 10, 56; Plin. 18, 1; Hor. Ep. 1, 16, 8; O. 1, 17, 15.
    * * *
    bĕnignus, a, um (contr. pour *benigenus) [bonus + genus] [st1]1 [-] bon, bienveillant, amical.    - comes benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur, Cic. Balb. 36: on appelle comes (obligeants), les hommes bienveillants, complaisants, agréables.    - homines benigno vultu ac sermone, Liv. 28, 26, 6: des hommes ayant un air et des propos bienveillants.    - benignus alicui, Plaut. Pers. 583, etc. ; Hor. O. 3, 29, 52: bienveillant à l'égard de qqn.    - benignus erga aliquem, Plaut. Mil. 1230: bienveillant à l'égard de qqn.    - benignus adversus aliquem, Sen. Ep. 120, 10: bienveillant à l'égard de qqn. [st1]2 [-] bienfaisant, libéral, généreux.    - qui benigniores esse volunt quam res patitur, Cic. Off. 1, 44: ceux qui veulent être plus généreux que leurs moyens ne le permettent.    - fortuna... nunc mihi, nunc alii benigna, Hor. O. 3, 29, 52: la fortune est libérale tantôt pour moi, tantôt pour un autre.    - ego dum illo licitumst usa sum benigno et lepido et comi, Ter. Hec. 837: tant que cela lui a été permis, j'ai trouvé en lui un homme généreux, charmant, aimable.    - poét. vini somnique benignus, Hor. S. 2, 3, 3: trop ami du vin et du sommeil. [st1]3 [-] poét. = faustus: favorable, propice.    - Stat. S. 5, 1, 108; id. Th. 10, 216. [st1]4 [-] qui produit généreusement, riche, abondant, fécond.    - ingeni benigna vena, Hor. O. 2, 18, 10: une veine généreuse de talent.    - benigna materia gratias agendi, Liv. 42, 38, 6: abondante matière de remerciements.    - terra benigna, Tib. 3, 3, 3: terre fertile. --- Ov. Am. 1, 10, 56; Plin. 18, 1; Hor. Ep. 1, 16, 8; O. 1, 17, 15.
    * * *
        Benignus, Adiectiuum a Bono, dicitur liberalis, beneficus, clemens. Liberal et qui donne voluntiers, et fait plaisir. Benin, Clement, Gratieux, Doulx, Courtois.
    \
        Ager benignus. Ouid. Qui rapporte et produit beaucoup de fruict.
    \
        Oratio benigna. Cic. Benigne, Gratieuse.
    \
        Tellus benigna. Plinius. Qui rend beaucoup au laboureur.
    \
        Terra benigna. Tibul. Fertile, De grand rapport.
    \
        Vini, somnique benignus. Horat. Bien beuvant, et bien dormant.

    Dictionarium latinogallicum > benignus

  • 11 comis

    cōmis, cōme [st2]1 [-] poli, aimable, affable, doux, sociable, prévenant, bienveillant, obligeant, complaisant. [st2]2 [-] élégant, joli, délicat.    - comis dominus, Cic.: maître affable.    - come ingenium, Nep.: caractère bienveillant.    - comis erga aliquem, Cic. (comis alicui, Tac. -- comis in aliquem, Hor.): gentil envers qqn.    - comes libelli, Hor.: de jolis volumes.
    * * *
    cōmis, cōme [st2]1 [-] poli, aimable, affable, doux, sociable, prévenant, bienveillant, obligeant, complaisant. [st2]2 [-] élégant, joli, délicat.    - comis dominus, Cic.: maître affable.    - come ingenium, Nep.: caractère bienveillant.    - comis erga aliquem, Cic. (comis alicui, Tac. -- comis in aliquem, Hor.): gentil envers qqn.    - comes libelli, Hor.: de jolis volumes.
    * * *
        Comis, et hoc come. Cic. Doulx, Courtois, Gratieux, Affable, Humain.

    Dictionarium latinogallicum > comis

  • 12 pecco

    pecco, āre, āvi, ātum - tr. et intr. - [st2]1 [-] commettre une erreur, commettre une faute contre qqn, faire mal, faillir, pécher. [st2]2 [-] être fautif, être défectueux.    - peccare multa: commettre beaucoup de fautes.    - Empedocles multa alia peccat, Cic. N. D. 1, 12, 29: Empédocle commet bien d'autres erreurs.    - peccare in aliquo (erga aliquem, in aliquem): avoir des torts envers qqn.    - peccare est tamquam transilire lineas, Cic. Par. 3, 1, 20: pécher, c'est pour ainsi dire franchir les bornes.    - peccare largiter, Plaut. Most. 2, 2, 8: avoir grand tort, avoir vraiment mal fait.    - in se ipsum peccare, Cic. Att. 3, 15, 4: avoir des torts envers soi-même.    - si quid peccat, mihi peccat: s'il fait des fredaines, c'est à mon détriment.    - nihil peccat, nisi quod nihil peccat, Plin. Ep. 9, 26: il n'a qu'un défaut, c'est de ne pas en avoir.    - unam peccare syllabam, Plaut. Bacch. 3, 3, 29: se tromper d'une seule syllabe.    - aeque uterque, sed ille imbecilitate, hic uiribus peccat, Plin. Ep. 1, 20: leurs fautes sont d'égale gravité, mais l'un pèche par faiblesse et l'autre par excès de violence.    - quo majorem licentiam habeant (milites) qui peccare conentur, Caes. BC. 2, 31, 7: [pour que ceux qui cherchent à manquer à leur devoir aient plus de facilité] = pour donner plus de facilité à ceux qui cherchent à manquer à leur devoir.    - quidquid peccatur: toutes les fautes que l'on fait.    - peccare in re: faillir dans une affaire.    - vina peccatura, Pall. 11, 14: vins sur le point de se gâter (sur le point de tourner).    - unus peccaverat comarum anulus, Mart. 2, 66, 1: une boucle de la chevelure s'était défaite.    - ne peccet (equus), Hor. Ep. 1, 1, 9: de peur qu'il (le cheval) ne bronche.
    * * *
    pecco, āre, āvi, ātum - tr. et intr. - [st2]1 [-] commettre une erreur, commettre une faute contre qqn, faire mal, faillir, pécher. [st2]2 [-] être fautif, être défectueux.    - peccare multa: commettre beaucoup de fautes.    - Empedocles multa alia peccat, Cic. N. D. 1, 12, 29: Empédocle commet bien d'autres erreurs.    - peccare in aliquo (erga aliquem, in aliquem): avoir des torts envers qqn.    - peccare est tamquam transilire lineas, Cic. Par. 3, 1, 20: pécher, c'est pour ainsi dire franchir les bornes.    - peccare largiter, Plaut. Most. 2, 2, 8: avoir grand tort, avoir vraiment mal fait.    - in se ipsum peccare, Cic. Att. 3, 15, 4: avoir des torts envers soi-même.    - si quid peccat, mihi peccat: s'il fait des fredaines, c'est à mon détriment.    - nihil peccat, nisi quod nihil peccat, Plin. Ep. 9, 26: il n'a qu'un défaut, c'est de ne pas en avoir.    - unam peccare syllabam, Plaut. Bacch. 3, 3, 29: se tromper d'une seule syllabe.    - aeque uterque, sed ille imbecilitate, hic uiribus peccat, Plin. Ep. 1, 20: leurs fautes sont d'égale gravité, mais l'un pèche par faiblesse et l'autre par excès de violence.    - quo majorem licentiam habeant (milites) qui peccare conentur, Caes. BC. 2, 31, 7: [pour que ceux qui cherchent à manquer à leur devoir aient plus de facilité] = pour donner plus de facilité à ceux qui cherchent à manquer à leur devoir.    - quidquid peccatur: toutes les fautes que l'on fait.    - peccare in re: faillir dans une affaire.    - vina peccatura, Pall. 11, 14: vins sur le point de se gâter (sur le point de tourner).    - unus peccaverat comarum anulus, Mart. 2, 66, 1: une boucle de la chevelure s'était défaite.    - ne peccet (equus), Hor. Ep. 1, 1, 9: de peur qu'il (le cheval) ne bronche.
    * * *
        Pecco, peccas, peccare. Quintil. Pecher, Faillir en quelque chose, Ne faire pas ce qu'on doibt, Faire une faulte, Forfaire.
    \
        In matrona peccare. Horat. Commettre le peché d'adultere avec une femme mariee.
    \
        Si vnam peccauisses syllabam. Plaut. Si tu eusses failli d'une syllabe.

    Dictionarium latinogallicum > pecco

  • 13 adhibeo

    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
    ădhĭbĕo, ēre, hĭbŭi, hĭbĭtum [ad + habeo], tr. [st1]1 [-] mettre auprès, approcher, appliquer, offrir, présenter.    - adhibere vincula captis, Ov.: enchaîner des captifs.    - adhibere vultus ad aliquem, Ov.: tourner ses regards vers qqn.    - adhibere se ad rationem, Lucr.: s'appliquer à la raison.    - adhibere motum judici, Cic.: faire passer un sentiment dans le coeur du juge.    - adhibere odores ad deos, Cic.: offrir de l'encens aux dieux.    - adhibere cultus diis immortalibus, Cic. N. D. 1, 2: adresser un culte aux dieux immortels.    - medicinam alicui adhibere: appliquer un remède à qqn.    - judicium aliqua re acrius adhibere, Quint. 12, 10, 76: soumettre qqch au jugement de personnes plus sévères.    - adhibere alicui calcaria, Cic. Brut. 56: appliquer l'éperon à qqn, employer l'éperon avec qqn. [st1]2 [-] ajouter, joindre.    - nihil ad panem adhibere: ne rien ajouter à son pain.    - adhibere ad panem nasturtium, Cic.: manger du cresson avec son pain.    - adhibere heredem fratri, Dig.: donner un cohéritier à son frère. [st1]3 [-] employer, mettre en oeuvre.    - adhibere manus medicas ad vulnera, Virg. G. 3: *employer les mains du médecin pour sa blessure* = avoir recours aux mains du médecin pour sa blessure.    - adhibete aurîs (s.-ent. ad ea) quae ego loquor, Plaut. Ps.: tendez l'oreille à ce que je vous dis.    - in aliqua re curam et diligentiam adhibere: consacrer ses soins attentifs à qqch.    - adhibere numerum iambicum in fabulis, Cic.: faire usage de l'iambe dans ses pièces.    - adhibere machinas ad... Cic.: faire jouer des ressorts pour...    - adhibere patientiam, Liv.: faire preuve de patience.    - sic se adhibere ut... Cic.: se conduire de manière que. [st1]4 [-] faire venir près de soi, mander, consulter, faire appel à, appeler, invoquer, avoir recours à, produire (des témoins).    - oratorem adhibere: faire appel à un orateur, recourir à un orateur.    - adhibere testes: produire des témoins.    - adhibere in auxilium: appeler à son secours.    - adhibere medicum, Cic.: faire venir un médecin.    - adhibere aliquem in partem periculi, Ov. M. 11, 447: associer qqn à ses périls.    - auspicia adhibere: prendre les auspices.    - convivio (cenae) aliquem adhibere: inviter qqn à sa table.    - me Regulus non adhibuerat, Plin. Ep. 1, 5, 4: Régulus ne m'avait pas invité. [st1]5 [-] accueillir, traiter.    - aliquem adhibere + adv. de manière: traiter qqn (de telle ou telle manière).    - bene aliquem adhibere: bien traiter qqn.    - severius aliquem adhibere: traiter qqn assez (trop) sévèrement.    - adhibere aliquem liberaliter, Cic.: traiter qqn dignement.
    * * *
        Adhibeo, adhibes, pe. cor. adhibui, adhibitum, pen. corr. adhibere, Ex ad, et habeo. Tenir une chose pres, Joindre une chose à une autre, Appliquer, Approcher quelque chose.
    \
        Ad maiores causas Hortensius adhiberi coeptus est. Cic. On commencea de l'appeler, et de s'en aider, ou servir aux proces de grande importance.
    \
        Ad ornatum corporis adhibetur vestis. Cic. On en use, ou s'en sert pour, etc.
    \
        Ad deliberationes eas, quas habebat domi de Repub. principes ciuitatis adhibebat. Cic. Il appeloit et faisoit venir, ou Amettoit et laissoit venir.
    \
        Ad panem aliquid adhibere. Cic. Adjouster, ou mettre quelque chose avec le pain, Manger avec le pain quelque autre chose.
    \
        Ad partus adhibetur Iuno Lucina. Cic. On l'invoque aux enfantements.
    \
        Adhibere coenae aliquem. Quintil. Recevoir à sa table, Quand un grand personnage fait venir à sa table un homme de moindre estat.
    \
        Adhibere animum. Cic. Estre attentif.
    \
        Arbitrum. Cic. Prendre pour arbitre.
    \
        Artem. Cic. User d'artifice, S'aider de ruse.
    \
        Audaciam. Caes. User de hardiesse, S'enhardir, S'adventurer.
    \
        Aures. Cic. Escouter attentivement, ou diligemment.
    \
        Authoritatem ad monendum. Cic. Oultre la parolle, avoir en soy authorité, ou gravité et bonne majesté, par laquelle celuy que nous admonnestons nous ait en reverence.
    \
        Auxilium. Celsus. User d'aide, ou de remede.
    \
        Blanditias. Ouid. User de flatteries, Flatter.
    \
        Calcaria equo adhibere. Cic. Picquer des esperons, Bailler ou donner des esperons à un cheval.
    \
        Cautionem. Cic. User de prudence, Se donner de garde, Se guetter, Se conduire sagement, Y tenir l'oeil.
    \
        Celeritatem. Cic. Se haster, ou Diligenter, Faire diligence.
    \
        Cibum et potum. Cic. Boire et manger.
    \
        Collegium Praetorum. Cic. Appeler, Faire venir, Faire assembler.
    \
        Conscientiam alicuius. Tacit. Faire quelque chose en sceu d'un autre, Se deceler à quelcun de ce qu'on veult faire, Luy dire son secret.
    \
        Consilium in suffragium. Cic. User de conseil et meure deliberation pour donner les voix en l'election.
    \
        Adhibere sibi aliquem ad vel in consilium. Cic. Consulter avec un autre, Luy demander conseil.
    \
        Te adhibe in consilium. Cic. Conseille toy par toymesme.
    \
        Consolationem alicui. Cic. Consoler, User de consolation envers aucun.
    \
        Consuetudinem. Cic. S'accoustumer, Prendre accoustumance.
    \
        Contentionem. Cic. S'efforcer, Mettre peine.
    \
        Correctionem. Cic. Corriger.
    \
        Crudelitatem in aliquem. Cic. User de cruaulté envers quelcun.
    \
        Adhibere curationem. Cic. Grauioribus morbis periculosas curationes et ancipites adhibere coguntur. User de cures et traictements, Curer.
    \
        Curam. Cic. Prendre soing de quelque chose, En soigner.
    \
        Delectum adhibere. Cic. Discerner entre une chose et autre, Mettre difference.
    \
        Deos. Ouid. Appeler, ou Invoquer à nostre aide.
    \
        Diligentiam. Cic. Mettre, ou Faire diligence, User de diligence.
    \
        Diligentiam in amicitiis comparandis. Cic. Estre diligent à acquerir des amities.
    \
        Diligentiam in se. Cic. Estre soigneux de soy, Estre diligent à penser de soy.
    \
        Doctrinam. Cic. User de doctrine.
    \
        Dolorem animi. Cic. Se trister et ennuyer, Prendre tristesse et ennuy.
    \
        Dolum, fraudem, calumniam. Cic. User de cautelle, de finesse, etc.
    \
        Festinationem. Colum. Se haster, Faire bonne diligence.
    \
        Fidem alicui. Cic. Croire et adjouster foy à aucun.
    \
        Fidem in amicorum periculis. Cic. Se monstrer vray et feal ami au besoing et au danger ou necessité de ses amis.
    \
        Fletum in funeribus. Cic. Plourer à l'enterrement des morts.
    \
        Flores adhibet orator in causis. Cic. Frictionem. Cels. Frotter.
    \
        Genus victus adhibere. Celsus. User de maniere de nourriture, ou de vivre.
    \
        Grauitatem in dolore. Cic. Se monstrer grave et constant en son adversité, User de constance, etc.
    \
        Ignes. Cic. Mettre le feu en quelque lieu.
    \
        Iudicium. Cic. User de jugement.
    \
        Iudicium suum adhibere. Cic. Interposer son jugement.
    \
        Laudatorem. Cic. Exhiber, Alleguer quelcun qui en die bien.
    \
        Lectionem ad aliquid. Cic. Lire quelque chose.
    \
        Ludos. Cic. Apporter et bailler passetemps, comme farces, et autres choses. \ Lumen. Cic. Donner, ou bailler lumiere.
    \
        Machinas omnes adhibere ad tenendum adolescentem. Cic. User de touts moyens pour retenir un adolescent.
    \
        Magnificentiam et despicientiam rerum humanarum. Ci. Estre magnifique, et mespriser les choses humaines.
    \
        Magnitudinem animi. Cic. Estre ferme et constant.
    \
        Manus genibus. Ouid. Mettre les mains aux genouls.
    \
        Manus medicas ad vulnera. Virg. Medeciner les playes.
    \
        Manus pomis. Senec. Mettre les mains sur les pommes.
    \
        Manus vectigalibus. Ci. Mettre les mains dessus le revenu du peuple.
    \
        Medicum. Cic. Faire venir le medecin, User du medecin, Se faire medeciner. \ Medicinam. Cic. User de medecine, Medeciner.
    \
        Memoriam. Cic. His rebus adhibeat tanquam lumen aliquod, memoriam. Adjouster.
    \
        Misericordiam. Cic. User de pitié, Avoir pitié.
    \
        Moderationem. Cic. User de modestie, Estre modeste.
    \
        Modum. Cic. User de mesure, Tenir moyen.
    \
        Sumptibus adhibere modum. Plin. iunior. Despendre par raison, Ne point despendre excessivement.
    \
        Motus iudici. Cic. Esmouvoir le juge.
    \
        Munditiem. Cic. User de netteté, ou d'honnesteté.
    \
        Necessitatem. Cic. Contraindre.
    \
        Neruos. Cic. S'efforcer, S'employer.
    \
        Officium adhibere erga aliquem. Cic. Luy faire plaisir.
    \
        Orationem ad aliquem. Cic. Cum adhibemus ad eos orationem huiusmodi. Quand nous parlons à euls en ceste maniere, Quand nous usons de tels propos.
    \
        Odores ad deos. Cic. User de bonnes senteurs en leurs sacrifices.
    \
        Odorem rebus. Lucret. Bailler, Donner.
    \
        Ornamenta ad rem aliquam. Cic. Bailler.
    \
        Parsimoniam. Plaut. Espargner, Estre de bon gouvernement.
    \
        Patronum. Cic. S'aider d'un advocat, Prendre quelcun pour son advocat.
    \
        Plagas. Celsus. Battre, Frapper.
    \
        Praeparationem in rebus agendis. Cic. Faire ses preparatifs, User de, etc. \ Preces diis. Cic. Prier, User de prieres.
    \
        Prudentiam ad omnes res. Cic. User de prudence et discretion.
    \
        Querelas. Tibul. Se complaindre.
    \
        Rationem. Cic. User de raison.
    \
        Adhibe te ad veram rationem. Lucretius. Sois attentif à entendre la vraye raison.
    \
        Adhibere nobis religionem. Cic. Faire conscience.
    \
        Remedium. Cic. Mettre remede, Appliquer un remede à une playe.
    \
        Reuerentiam aduersus homines. Cic. Avoir crainte, ou honte d'offenser les gents.
    \
        Saeuitiam in aliquem. Cic. User de cruaulté envers aucun, Luy estre cruel. \ Sapientiam. Cic. User de sapience.
    \
        Adhibere se ita, etc. Cic. Se gouverner tellement que, etc.
    \
        Sermonem. Cic. His sermo quum adhibetur. Quand on parle à euls.
    \
        Seueritatem in filio. Cic. Tenir rudesse à son fils, user de rudesse envers son filz.
    \
        Quintum filium seuerius adhibebo. Cic. Je monstreray visage rude et severe à ton filz Quintus.
    \
        Hos castris adhibe socios. Virg. Pren les pour compaignons, Associe les avec toy.
    \
        Solatia. Plin. iunior. Consoler, Donner consolation.
    \
        Solertiam. Caesar. Mettre cueur et peine, L'esprit et diligence.
    \
        Speciem in dicendo. Cic. Donner couleur ou lustre à son parler, Farder son langage.
    \
        Stimulos. Lucret. Poindre, Picquer, Aguillonner, Stimuler.
    \
        Studium ad aliquid. Cic. Mettre son estude à quelque chose.
    \
        Supplicium. Cic. Punir, Affliger, Tormenter.
    \
        Tempus adhibere ad considerandas res. Cic. Mettre et employer du temps.
    \
        Testes. Cic. Amener, ou produire tesmoings, Prendre à tesmoings.
    \
        Deum testem. Cic. Jurer Dieu, Prendre ou Appeler Dieu à tesmoing.
    \
        Titulum humatis. Liuius. Mettre un epitaphe sur les trespassez au lieu où ils sont enterrez.
    \
        Tormentum. Cic. Employer engins, User de, etc.
    \
        Tympanum. Plaut. Jouer du tabourin.
    \
        Vanitatem orationis. Cic. Mentir à son escient.
    \
        Vim. Cic. Faire force, Forcer, Contraindre.
    \
        Adhibere vim veritati. Cic. Forcer verité par faulx tesmoings, ou autrement.
    \
        Vires in re aliqua. Quintil. S'efforcer, S'employer, Mettre son povoir.
    \
        Virtutem. Cic. Se monstrer vertueux, Se porter vertueusement.
    \
        Vsum. Cic. S'accoustumer.
    \
        Vincula alicui. Ouid. Le lier.
    \
        Vinum aegrotis. Cic. Bailler du vin à boire aux malades.
    \
        Huc adhibe vultus. Ouid. Tourne ton visage deca, Regarde nous.

    Dictionarium latinogallicum > adhibeo

  • 14 amor

    ămor (old form ămŏs, like honos, labos, colos, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 2; v. Neue, Formenl. I. p. 170), ōris, m. [amo], love (to friends, parents, etc.; and also in a low sense; hence in gen., like amo, while caritas, like diligere, is esteem, regard, etc.; hence amor is used also of brutes, but caritas only of men; v amo init.):

    Amicitiae caritate et amore cernuntur. Nam cum deorum, tum parentum, patriaeque cultus, eorumque hominum, qui aut sapientiā aut opibus excellunt, ad caritatem referri solet. Conjuges autem et liberi et fratres et alii, quos usus familiaritasque conjunxit, quamquam etiam caritate ipsā, tamen amore maxime continentur,

    Cic. Part. Or. 25, 88; cf. id. ib. 16, 56; Doed. Syn. IV. p. 100 (but amor is related to benevolentia as the cause to the effect, since benevolentia designates only an external, friendly treatment; but amor a real, internal love):

    amor, ex quo amicitia nominata, princeps est ad benevolentiam conjungendam,

    Cic. Am. 8, 26:

    nihil enim est, quod studio et benevolentiā, vel amore potius effici non possit,

    id. Fam. 3, 9; cf. Doed. Syn. IV. p. 105 (very freq. in all periods, and in every kind of style; in a low sense most freq. in the com. and eleg. poets, Petron., and similar authors; v. amo init.); constr. with in, erga, or the obj. gen. (with the gen. of the gerund, never in Cic., and perh. in no prose writer; but it is so found in Lucr., Ovid, and Hor.).
    I.
    Lit.: ab his initiis noster in te amor profectus, Cic. Fam. 13, 29:

    si quid in te residet amoris erga me,

    id. ib. 5, 5:

    amori nostro (i. e. quo a te amamur) plusculum etiam, quam concedit veritas, largiare,

    id. ib. 5, 12;

    Postquam primus amor deceptam morte fefellit,

    Verg. A. 4, 17:

    amabilis super amorem mulierum,

    Vulg. 2 Reg. 1, 26: in paternitatis amore, brotherly love (Gr. philadelphia), ib. 1 Pet. 1, 22; ib. 2 Pet. 1, 7 bis:

    amplecti aliquem amore,

    Cic. Att. 7, 1:

    habere amorem erga aliquem,

    id. ib. 9, 14:

    respondere amori amore,

    id. ib. 15, 21:

    conciliare amorem alicui,

    id. de Or. 2, 51 et saep.—Of sexual love, whether lawful or unlawful: Medea amore saevo saucia, Enn. Med. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (as a transl. of the Gr. erôti thumon ekplageis Iasonos, Eur. Med. prol. 8):

    videbantur illi (septem anni) pauci dies prae amoris magnitudine,

    Vulg. Gen. 29, 20; 29, 30:

    is amore projecticiam illam deperit,

    Plaut. Cist. 1, 3, 43:

    amore perdita est,

    id. Mil. 4, 6, 38:

    in amore haec omnia sunt vitia,

    Ter. Eun. 1, 1, 14:

    aeterno devictus volnere amoris,

    Lucr. 1, 35:

    qui vitat amorem,

    id. 4, 1069:

    Nec te noster amor tenet?

    Verg. A. 4, 307; 4, 395; Ov. M. 4, 256:

    ne sit ancillae tibi amor pudori,

    Hor. C. 2, 4, 1:

    meretricis amore Sollicitus,

    id. S. 2, 3, 252:

    ut majus esset odium amore, quo ante dilexerat,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    ambo vulnerati amore ejus,

    ib. Dan. 13, 10 al. —In both significations also in the plur.:

    amores hominum in te,

    Cic. Att. 5, 10:

    amores sancti,

    id. Fin. 3, 20, 68; cf. id. Tusc. 4, 34, 72:

    Ille meos, primus qui me sibi junxit, amores Abstulit,

    Verg. A. 4, 28:

    est is mihi in amoribus, i. e. valde a me amatur,

    Cic. Fam. 7, 32:

    meos amores eloquar,

    Plaut. Merc. 1, 1, 2:

    meretricii amores,

    Ter. And. 5, 4, 10:

    quem amore venerio dilexerat,

    Nep. Paus. 4, 1:

    amores et hae deliciae, quae vocantur,

    Cic. Cael. 19:

    quando Dido tantos rumpi non speret amores,

    Verg. A. 4, 292:

    Tabuit ex illo dementer amoribus usa,

    Ov. M. 4, 259:

    insanos fateamur amores,

    id. ib. 9, 519 et saep.; Hor. C. 3, 21, 3 et saep.—
    II.
    Meton.
    A.
    For the beloved object itself:

    amores et deliciae tuae,

    Cic. Div. 1, 36;

    Pompeius, nostri amores,

    id. Att. 2, 19; 16, 6;

    and ironic.: sed redeo ad amores deliciasque nostras, L. Antonium,

    id. Phil. 6, 5; Plaut. Poen. 1, 1, 79; Ov. M. 1, 617; 4, 137 al.—
    B.
    Personified: Amor, the god of love, Love, Cupid, Erôs:

    O praeclaram emendatricem vitae poëticam, quae Amorem flagitii et levitatis auctorem in concilio deorum collocandum putet,

    Cic. Tusc. 4, 32, 69:

    Deum esse Amorem turpis et vitio favens finxit libido,

    Sen. Phaedr. 195: Illum conjugem, quem Amor dederat, qui plus pollet potiorque est patre, vet. poët. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69:

    Omnia vincit Amor, et nos cedamus Amori,

    Verg. E. 10, 69:

    Improbe Amor, quid non mortalia corpora cogis?

    id. A. 4, 412:

    Paret Amor dictis carae genetricis,

    id. ib. 1, 689:

    Amor non talia curat,

    id. E. 10, 28:

    nec quid Amor curat,

    Ov. M. 1, 480:

    Amori dare ludum,

    Hor. C. 3, 12, 1; Prop. 1, 2, 8:

    non tot sagittis, Spicula quot nostro pectore fixit Amor,

    id. 3, 4, 2:

    pharetratus,

    Ov. Tr. 5, 1, 22:

    Notaque purpureus tela resumit Amor,

    id. Am. 2, 9, 34:

    movit Amor gemmatas aureus alas,

    id. R. Am. 39 et saep.—Also in the plur., Cupids, Loves:

    corpora nudorum Amorum,

    Ov. M. 10, 516:

    lascivi Amores,

    Hor. C. 2, 11, 7:

    parvi Amores,

    Prop. 3, 1, 11:

    Amores volucres,

    Ov. Ep. 16, 201:

    pharetrati,

    id. R. Am. 519 al. —
    C.
    A strong, passionate longing for something, desire, lust:

    consulatūs amor,

    Cic. Sull. 26, 73:

    gloriae,

    id. Arch. 11, 28:

    amicitiae,

    id. Tusc. 4, 33, 70:

    lactis,

    Verg. G. 3, 394:

    vini,

    Liv. 9, 18:

    auri,

    Verg. A. 1, 349:

    argenti,

    Hor. S. 2, 3, 78:

    nummi,

    Juv. 14, 138:

    laudum,

    Verg. A. 9, 197 et saep.:

    cognitionis,

    Cic. Fin. 4, 7, 18.—With gerund:

    edundi,

    Lucr. 4, 870:

    habendi,

    Ov. M. 1, 131, and Hor. Ep. 1, 7, 85:

    scribendi,

    id. S. 2, 1, 10.— Poet., with inf.:

    si tantus amor casus cognoscere nostros,

    Verg. A. 2, 10:

    seu rore pudico Castaliae flavos amor est tibi mergere crines,

    Stat. Th. 1, 698.—
    * D.
    Poet., a love-charm, philtre:

    quaeritur et nascentis equi de fronte revolsus Et matri praereptus amor,

    Verg. A. 4, 516; upon which passage Serv. remarks: Secundum Plinium, qui dicit in Naturali Historiā (8, 42, 66, § 163 sqq.) pullos equinos habere in fronte quandam carnem, quam eis statim natis adimit mater; quam si quis forte [p. 109] praeripuerit, odit pullum et lac ei denegat; v. hippomanes.

    Lewis & Short latin dictionary > amor

  • 15 habeo

    uī, itum, ēre
    1)
    а) держать (aliquid manibus O; перен. aliquem in vinculis Sl)
    arma procul h. Tизбегать войны
    quinquaginta milia in armis h. Lсодержать 50-тысячную армию
    б) удерживать, задерживать ( milites in castris Sl)
    2) носить (anulum in digito Ter; tunĭcam, mitram, gladium C)
    3) сохранять, брать ( sibi aliquid C)
    res tuas tibi habeas (тж. habe и habeto) Pl, C etc. — возьми себе то, что твоё; но
    conjugem suas res sibi h. jubere C — велеть жене забрать свои вещи, т. е. объявить ей о разводе
    5) (о заседаниях, собраниях) проводить (h. contionem, senatum C)
    6) содержать, заключать в себе (epistula nihil habet C; domus tres habuit thalamos O)
    7) устраивать, предпринимать (negotium, disputationem, censum C)
    8) совершать, проделывать, производить
    alicui honorem h. T etc. — воздавать (оказывать) кому-л. почести или C выплачивать гонорар
    rationem h. Cподсчитывать
    h. aliquid curae Q, Nep — заботиться о чём-л.
    anxium aliquem h. PJ, T, bAfr — тревожить кого-л.
    certamen h. Flдать сражение
    dolorem h. C — причинять боль, доставлять огорчение
    h. aliquem despicātui Pl (ludibrio Ter) — презирать (высмеивать) кого-л.
    aliquem (in) magno honore h. Cs etc. — глубоко чтить кого-л.
    aliquem in odio h. C — ненавидеть кого-л.
    urbem in obsidione h. Cподвергать город осаде
    aliquem falsum h. O — обманывать кого-л.
    aliquem cognītum h. C, Nep etc. — хорошо знать кого-л.
    vectigalia redempta h. Csдержать подати на откупе
    9) (про)жить, проводить (vitam in obscuro Sl; aetatem a re publica procul Sl)
    10) обращаться, поступать, обходиться (h. aliquem male Cs, benigne Sl; aliquem servorum loco h. Cs)
    11)
    а) рассматривать, считать (aliquem pro amico Cs; aliquid pro certo C)
    h. aliquid in aliquā re (inter aliquas res или alicui rei) C, L etc. — считать что-л. чём-л.
    et est turpe et apud omnes habetur Sen — это постыдно, да таким оно всеми и признаётся
    aliquid aegre ( graviter) h. Sl, L — быть недовольным чём-л., но
    б) pass. haberi быть на (хорошем) счету, пользоваться влиянием, иметь вес
    habes, habeberis Pt и quantum habeas, tanti habeāris погов. LM — есть у тебя кое-что, тогда и ты будешь кое-кем
    12)
    а) иметь, обладать (unicam filiam, magnam pecuniam C)
    h. cuncta neque haberi Sl — владеть всем, но не быть подвластным никому
    amor habendi V etc. — любостяжание, стяжательство
    in matrimonio (или uxorem) aliquam h. C etc. — быть женатым на ком-л.
    h. timorem Cбояться
    aliquem obvium h. O — встречать кого-л.
    (in) animo h. Cнамереваться
    в) pass. haberi принадлежать (agri regi Apioni quondam habĭti T) или находиться, быть
    13) населять, жить, обитать, занимать (Capuam L; castra, tecta urbis Nep etc.)
    Syracusis h. Plжить в Сиракузах
    14) разводить, держать ( pecora Ph)
    15) лелеять, питать, испытывать ( odium in aliquem C — ср. 17.; amorem erga aliquem C; fidem alicui L; spem alicujus rei Sl etc.)
    h. spem de aliquo C — возлагать надежду на кого-л.
    16) быть в состоянии, мочь ( haec habeo affirmare L)
    17) причинять, вызывать, внушать ( laetitiam C)
    admirationem h. Cвнушать удивление
    habet hoc virtus, ut... C — особенность добродетели состоит в том, что...
    19) долженствовать, считать нужным ( habeo respondendum T)
    20) знать, быть знакомым (h. sententias C, consilia alicujus Su)
    non habeo, quod dicam C — не знаю, что мне сказать
    habendum est... C — следует иметь в виду...
    21) ( чаще se h. или haberi) чувствовать себя, находиться в каком-л. состоянии, обстоять (se bene, male h. Pl, Ter, C, L etc.)
    ut nunc res se habet C — так, как дело обстоит сейчас
    se graviter h. C и male morbo haberi Ap — быть тяжело больным; но
    facile haberi sine damno Sl — легко отделаться, не потерпеть никакого ущерба
    bene (se) habet C, L, Pt — хорошо, всё в порядке
    22) с part. pf. в значении прошедшего совершённого (зародыш прошедшего составного современных романских и германских языков, типа passe compose и past perfect)
    aliquid habeo ab aliquo emptum C — я что-л. купил у кого-л.
    habeo aliquid comprensum C — я что-л. понял

    Латинско-русский словарь > habeo

  • 16 adhibeo

    ad-hibeo, buī, bitum, ēre [ habeo ]
    1) прилагать, прикладывать, класть ( medicamina vulneri T)
    2) обнимать, обхватывать
    4) прибавлять, присоединять (aliquid alicui rei или ad aliquid C etc.)
    5) прилагать (curam, diligentiam in omnem rem C)
    a. animum и animos ad aliquid C — обратить внимание на что-л.
    animos adhibete V, O — заметьте, примите во внимание
    a. memoriam rei Nep — помнить что-л.
    6)
    а) употреблять (vestem ad ornatum C; potionem, cibum C); применять, проявлять (saevitiam in aliquem, severitatem in aliquo, officium erga aliquem, reverentiam adversus aliquem C)
    alicui rei vim a. H — применить к чему-л. силу (насилие), но тж. силой проводить в жизнь (non modo licentiam alicui rei permittere, sed vim a. T)
    nullum dolum malum consilio a. Ptне замышлять ничего дурного
    б) пускать в ход (remedia morbis C; aegro medicinam C)
    8) призывать (testem aliquem in auxilium Just; aliquem ad и in consilium Cs, C); привлекать (aliquem ad deliberationem C, Cs); приглашать (aliquem ad convivium C или convivio L)
    9) доставлять (voluptates, consolationem alicui C); оказывать ( alicui honores C); приносить ( odores ad deos C); добавлять ( nasturcium ad panem C)
    10) обращаться, поступать (aliquem liberaliter, severius a. C)

    Латинско-русский словарь > adhibeo

  • 17 suscipio

    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
        Suscipio, suscipis, pen. corr. suscepi, pen. prod. susceptum, suscipere. Entreprendre.
    \
        AEs alienum amicorum suscipere. Cic. Prendre sur soy les debtes de ses amis, et se charger de les acquicter de leurs debtes.
    \
        Aliquem suscipere et tueri. Cic. Prendre en sa charge et en sa defense.
    \
        Authoritatem suscipere. Cic. Tantum sibi authoritatis in Rep. suscepit. A usurpé.
    \
        In amicitiam suscipere. Liu. Recevoir en son amitié.
    \
        Bellum suscipere. Cic. Entreprendre.
    \
        Casum suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Cicatrices pectore aduerso suscipere. Quintil. Recevoir.
    \
        In ciuitatem suscipi. Cic. Estre faict bourgeois.
    \
        Cogitationem de re aliqua suscipere. Cic. Penser à quelque chose, Se mettre à penser, etc.
    \
        Consilium suscipere. Entreprendre. Cui opponitur, Consilium ponere. Plin. iunior.
    \
        Suscepit consuetudo communis, vt beneficiis, etc. Cic. La coustume est, La coustume a receu que, etc.
    \
        Consulatum suscipere. Plin. iunior. Recevoir.
    \
        Constantiam suscipere. Cic. Estre entier en fermeté de propos.
    \
        Crimen suscipere. Cic. Advouer et confesser avoir commis quelque faulte, Advouer le faict, En prendre l'adveu et garantie.
    \
        Crimen suscipere, vel Suscipere crimen defensione. Plin. iunior. Prendre à defendre.
    \
        Crimen culpae suscipere. Cic. Prendre sur soy le blasme de quelque faulte.
    \
        Culpam suscipere. Cic. Faire une chose qui est à blasmer.
    \
        Curam suscipere. Colum. Prendre soing.
    \
        Defensionem suscipere. Cic. Defendre, Entreprendre de defendre.
    \
        Exercitationem suscipere. Cic. S'exercer.
    \
        Exilium suscipere. Cic. Se bannir soymesme, Quand aucun guerpit son pais de son bon gré.
    \
        Facinus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschant faict.
    \
        Fidem suscipere. Plin. iunior. Se charger de quelque promesse.
    \
        Inimicitias suscipere. Cic. Se mettre en l'inimitié d'aucun.
    \
        Inimicum aliquem suscipere. Brutus Attico. Se mettre en la male grace d'aucun. \ Iniquitatem suscipere. Cic. Faire iniquité.
    \
        Inuidiam et odium. Cic. Se faire hair.
    \
        Iter. Cic. Entreprendre quelque voyage.
    \
        Legationem suscipere. Cic. Se charger de quelque embassade, et l'entreprendre.
    \
        Liberos suscipere. Cic. Avoir des enfants.
    \
        Maculam suscipere. Cic. Recevoir une honte.
    \
        Nequa huic imperio macula atque ignominia suscipiatur. Cic. Que nostre empire ne receust honte et vitupere.
    \
        Miseriam voluntariam suscipere. Cic. Prendre.
    \
        Munera suscipere sanguinei Martis. Ouid. Se mettre à suyvre la guerre.
    \
        Negotia atque controuersias alicuius suscipere. Cic. Prendre à defendre.
    \
        Odium alicuius. Cic. Se mettre en sa haine.
    \
        Offensas in eligendo aliquo. Plin. iunior. Se mettre en la male grace d'aucuns à cause qu'on a esleu un autre.
    \
        Onus. Cic. Prendre charge.
    \
        Parricidium suscipere. Cic. Commettre quelque meurtre.
    \
        Partes suscipere. Cic. Prendre quelque charge.
    \
        Patrocinium rei alicuius suscipere. Cic. La prendre à defendre.
    \
        Periculum pro salute alicuius suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Personam viri boni suscipere. Cic. Contrefaire de l'homme de bien.
    \
        Poenam dignam scelere suscipere. Cic. Estre puni selon qu'on l'a merité.
    \
        Profectionem suscipere. Cic. Aller en quelque peregrination, Entreprendre quelque voyage.
    \
        Res aliquas sibi gloriae causa suscipere. Cicero. Entreprendre quelques besongnes, cuidant en avoir du loz.
    \
        Reip. suscipi. Cic. Estre né pour prouffiter à la Republique.
    \
        Scelus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschanceté.
    \
        Sermonem suscipere. Quintil. Prendre la parolle.
    \
        Simultates suscipere. Cic. Prendre debat à l'encontre d'aucun, et avoir une haine couverte contre luy.
    \
        Turpitudinem suscipere. Cic. Commettre quelque vilenie.
    \
        Vigilias discendi causa suscipere. Cic. Veiller.
    \
        Voluntatem erga aliquem. Cic. Prendre affection et amour envers aucun.
    \
        Suscipere Deo vota pro re aliqua vel pro aliquo. Plin. iunior. Faire priere à Dieu pour aucun, S'obliger à Dieu par veu, et se charger d'un veu.
    \
        Suscipere. Virg. Prendre la parolle et respondre.
    \
        Suscipi in lucem. Cic. Naistre.

    Dictionarium latinogallicum > suscipio

  • 18 affectus

    I 1. a, um
    part. pf. к afficio
    2. adj.
    2) вооружённый, снабжённый ( lictores affecti virgis Pl); наделённый ( vitiis C); одарённый ( virtutibus C); преисполненный ( audaciā Ter); обременённый, отягощённый, удручённый (aetate, senectute C)
    3) расположенный, настроенный ( aliquo modo erga aliquem C)
    4) поражённый, ослабленный, пошатнувшийся, нарушенный, пострадавший
    valetudine a. C — с пошатнувшимся здоровьем, но
    a. animus Lупавший дух
    5) кончающийся, идущий к концу, находящийся на исходе
    bellum affectum C — война, близящаяся к окончанию
    6) тронутый, растроганный ( litteris alicujus C)
    II affectus, ūs m. [ afficio ]
    2) настроение, расположение, чувство (mentis O; animi C)
    3) переживание, душевное волнение, страсть, аффект (affectus sunt motus animi improbabiles, subiti et concitati Sen)
    4) любовь, нежность ( erga aliquem PJ)
    5) pl. любимые, дорогие ( carissimis orbatus affectibus Ap)

    Латинско-русский словарь > affectus

  • 19 animatus

    I animātus, a, um [part. pf. к animo ]
    1) обладающий дыханием, одушевлённый, живой (corpora omnia aut animata sunt, aut inanima Sen)
    2) свежий, сохранившийся ( о растениях) PM
    3) настроенный, расположенный (male a. erga aliquem Su); относящийся (erga или in aliquem Su, C, L)
    4) мужественный, храбрый ( miles Pl)
    II animātus, ūs m. [ animo ]
    дыхание, жизнь
    animatu carere PM — не дышать, быть безжизненным

    Латинско-русский словарь > animatus

  • 20 benevolentia

    ae f. [ benevolus ]
    доброжелательство, благосклонность, благоволение, милость Cs, QC etc.
    benevolentiam habere erga aliquem или benevolentiam praestare alicui (conferre erga aliquem) C — благоволить, быть расположенным к кому-л

    Латинско-русский словарь > benevolentia

См. также в других словарях:

  • affection — Affection, Affectus, Studium, Animus, Voluntas. Affection des ordonnée, Libido. L affection que tu me portois en tes jeunes ans, Tuum studium adolescentis. L affection d aucun evidente et manifeste envers un autre, Insigne studium alicuius erga… …   Thresor de la langue françoyse

  • plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… …   Thresor de la langue françoyse

  • amour — Amour, m. acut. Est l affection passionnée qu on porte à quelque femme, si qu il signifie chose de plus vehemente impression d esprit que ce mot Amitié le plus souvent. Selon ce on dit, Il fait l amour à une telle, Illam cupide amat, Il se prend… …   Thresor de la langue françoyse

  • debvoir — I. Le Debvoir, Ce que chascun doibt faire selon droit et raison, Officium. Le debvoir qu un homme doibt à l autre, Humanitas. Le debvoir qu on doibt envers Dieu premierement, et apres envers ses pere et mere, enfans et autres prochains, Pietas.… …   Thresor de la langue françoyse

  • PULSATIO — in Chron. Wilhelmi Thorn. an. 1242. campanarum notat pulsationem, quae fit in signum honoris ac reverentiae erga aliquem, per locum illum transeuntem vel illuc advenientem, de quo ritu vide aliquid supra in voce Campana. Pulsare enim signa,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • entalenté — Entalenté, Animatus, a verbo Graeco {{t=g}}én télontês,{{/t}} id est, voluntarius, l Italien dit Invogliato, par pareille composition. Il vient de Thalent. Gallice, quod vehementem voluntatem significat. B. voyez Talent. Mal entalenté envers… …   Thresor de la langue françoyse

  • thalent — Thalent, m. acut. C est grand desir, combien que soit aussi simplement desir, et qu on die, J ay grand thalent de te festoyer, Magno desiderio teneor. Ce mot est fort usité és païs de Languedoc et Provence. Bude en ses Commentaires de la langue… …   Thresor de la langue françoyse

  • volonté — Volonté, Voluntas. La volonté et puissance de Dieu, Numen. La volonté ou vouloir d aucun, Nutus, voluntas nutusque. Volonté ou courage, Stomachus. Volonté ou affection, soit en bien, ou en mal, Animus. Volonté ardente de cognoistre ou apprendre… …   Thresor de la langue françoyse

  • PARADISUS — I. PARADISUS apud recentiores Scriptores, atrium est porticibus circumdatum ante aedes sacras. ex Graeco Παράδεισος, qui ab Hesychio definitur τόπος εν ᾧ παριπάτοι, locus porticibus et deambulatoriis circumdatus, Gallis vero Parvis. Hâc notione… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • courage — Courage, quasi Cordis actio, Animus, Audacia, Fiducia, Spiritus. Le courage d un chacun se couvre d un rideau de simulation, Multis simulationum inuolucris tegitur, et quasi velis obtenditur vniuscuiusque natura. Bon courage, Bona spes, Bonus… …   Thresor de la langue françoyse

  • quelque — Quelque, Semble qu il vient de Quisquam, Et pourtant qu il faille escrire Quesque, Vllus. Quelque chose, Quicquam, Quippiam. Quelque gaing, Aliquid lucri. Quelque je ne sçay quoy divin, quelque divinité, Quiddam diuinum. Si je t ay fait quelque… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»